Skąd pochodzi rumianek
Rumianek należy do rodziny Asteacerae, a wywodzi się z południowej i wschodniej części Europy. Stąd dotarł do najbardziej odległych zakątków. Do Indii na przykład został sprowadzony już w czasach imperium Wielkich Mogołów. Dziś kraj ten słynie z największych hodowli tej rośliny. Zapotrzebowanie na olejek rumiankowy ciągle wzrasta. Jest to szansa dla regionów z nieurodzajną ziemią, gdyż nawet w glebie niskiej jakości rumianek może w pełni się rozwinąć. Jest też odporny na działanie zimna, doskonale znosi temperatury w zakresie od 0 do 20 stopni Celsjusza. Bywa mylony z roślinami z innej rodziny – Anthemis. Należy szczególnie uważać, aby nie pomylić rumianku z Anthemis cotula L. – trującą odmianą o odstręczającym zapachu. Rumianek znany i szeroko wykorzystywany był już w starożytności. Nic dziwnego – zawiera wiele związków, które dopiero dziś w pełni odkrywamy.
Rumianek – źródło cennych związków
Rumianek zawiera w swoim składzie flawonoidy (apigenina), kumaryny (herniaryna), seskwiterpeny. Najbardziej obiecującym składnikiem wydaje się być apigenina. Nie można jednak zapomnieć o istotnym komponencie, jakim jest alfa-bisabolol. Choć obco brzmią, warto zapamiętać nazwy powyższych związków i kojarzyć je z rumiankiem, kiedy czytamy na przykład skład niektórych kosmetyków. W samych kwiatach zidentyfikowano ponad 120 związków. Roślina zawiera 0,2–2% lotnego olejku, w skład którego wchodzą różne oleje. W procesie destylacji parą wodną olejek przybiera charakterystyczną niebieską barwę, która następnie przechodzi w głęboką zieleń. W trakcie przechowywania olejku kolor zmienia się na ciemnożółty. Dzięki zawartości wielu leczniczych związków rumianek staje się potencjalnym remedium na wiele dolegliwości.
Właściwości lecznicze rumianku
Rozważania na temat leczniczych właściwości rumianku warto zacząć od medycyny ludowej. Tak jak w każdej legendzie znajdziemy ziarno prawdy, tak też w każdym domowym sposobie leczenia doszukujemy się uzasadnienia zastosowanej metody. Od zarania dziejów rumianek stosowany był na powszechne dolegliwości takie jak bezsenność, niepokój, dna moczanowa, hemoroidy, wrzody, biegunka czy oparzenia.
Dzisiejsza nauka próbuje wyjaśnić, co stoi za tak korzystnym dla zdrowia działaniem rumianku. Czy jest możliwe, że w przyszłości będzie uważany za lekarstwo? Wiele wskazuje na to, że tak. Obecnie wiemy już, że może działać przeciwzapalnie. Okazuje się, że olejki eteryczne rumianku mają zdolność przenikania w głąb skóry i hamowania wytwarzania prostaglandyny, dzięki czemu dochodzi do zmniejszenia nasilania procesu zapalnego. Co ważne, wykazuje także działanie przeciwnowotworowe. Liczba dowodów jest ograniczona, jednak naukowcy widzą w rumianku potencjał leczniczy, szczególnie w przypadku raka prostaty. Rumianek wchodzi w skład mieszanki TBS-101 zawierającej 7 ekstraktów botanicznych (w tym także między innymi z zielonej herbaty, żurawiny, skórki winogron, pestek grejpfruta). W badaniach na myszach zaobserwowano znaczące działanie hamujące rozwój nowotworu, a przy okazji nie odnotowano poważnych skutków ubocznych. Niestety takich wniosków nie możemy przełożyć bezpośrednio na ludzi.
Warto zwrócić uwagę na szerzący się trend samodzielnego testowania alternatywnych metod leczenia. Nawet jeżeli specyfik jest pochodzenia naturalnego, nie oznacza to, że jest w pełni bezpieczny. W przypadku poważnych schorzeń, w tym nowotworowych, powinniśmy opierać się na zaleceniach lekarzy i terapiach o udowodnionej skuteczności. Czy rumianek okaże się lekarstwem? Czas pokaże – z niecierpliwością oczekujemy kolejnych doniesień.
Z codziennymi niezbyt dotkliwymi dolegliwościami możemy jednak uporać się samodzielnie. Któż nie próbował domowych inhalacji? Wiemy już, nie tylko z opowieści naszych babć, że wdychanie pary z dodatkiem olejku z rumianku pozwala na udrożnienie dróg oddechowych i zmniejszenie stanu zapalnego w przypadku wirusowego przeziębienia. Rumianek koi także nerwy. I to dosłownie. Zawarta w nim apigenina ma zdolność łączenia się z receptorami benzodiazepinowymi w mózgu. To sprawia, że komórka nerwowa przechodzi w „stan uspokojenia”. W jednym z badań opublikowanym w 1973 pacjenci po wypiciu naparu rumiankowego zasnęli. Badanie miało na celu sprawdzenie oddziaływanie naparu na ciśnienie tętnicze, ale przy okazji odkryto dodatkowe działanie. Osobom cierpiącym na bezsenność poleca się więc filiżankę herbatki przez pójściem spać. Oprócz tego rumianek może także działać przeciwlękowo i obniżać poziom hormonów stresu we krwi. Rumianek może okazać się skuteczny w przyspieszaniu odbudowy skóry po zabiegu dermabrazji, czyli złuszczania kolejnych warstw skóry. Rumianek to roślina służąca nie tylko zdrowiu, ale także urodzie.
Rumianek – sprzymierzeniec skóry
Nie bez przyczyny rumianek jest składnikiem wielu kosmetyków dostępnych na rynku – balsamów do ciała, żelów myjących, kosmetyków do cery wrażliwej. Dzięki zawartości apigeniny ekstrakty rumiankowe mają działanie przeciwzapalne, kojące i przeciwświądowe. Z kolej alfa-bisabolol naturalnie nawilża, zwiększa elastyczność skóry i może częściowo chronić przed działaniem promieni UV. Szampony rumiankowe stosuje się do włosów blond w celu nadania im połysku i utrzymania jasnej barwy. Rumianek jako surowiec kosmetyczny możemy zastosować samodzielnie w domowym zaciszu.
Domowe sposoby na wykorzystanie rumianku
Tonik z rumianku
Tonik z rumianku doskonale sprawdzi się u osób z cerą wrażliwą, skłonną do podrażnień, z bliznami potrądzikowymi. 10 g suszonego rumianku zalać szklanką wrzącej wody. Twarz należy przemywać po jej wcześniejszym oczyszczeniu, najlepiej dwa razy dziennie.
Rumianek na uspokojenie i w walce z migreną
Filiżanka naparu z rumianku idealnie złagodzi skołatane nerwy. Łyżeczkę suszu kwiatowego zalać szklanką gorącej wody i parzyć pod przykryciem przez 15 minut. Następnie napar należy odcedzić i wypić. Rumianek może pomóc też złagodzić migrenowe bóle głowy.
Miodowo-rumiankowa maseczka na trądzik
Składniki:
- 1 łyżeczka suszonego rumianku
- 1 łyżeczka miodu
- 1 łyżeczka soku z cytryny
- 1 białko jaja.
Rumianek zaparzać przez 20 minut w niewielkiej ilości wody. Wymieszać z pozostałymi składnikami. Nałożyć na oczyszczoną twarz. Zmyć po 15 minutach zimną wodą.
Taka maseczka złagodzi swędzenie związane w wypryskiem trądzikowym, a także pomoże zredukować blizny i zaczerwienienia. Kurację należy powtarzać raz w tygodniu.
Inhalacje rumiankowe
Garść suszonego rumianku należy zaparzyć w misce. Głowę nakryć ręcznikiem, pochylić się nad naparem i wdychać parę.
Taka kuracja pozwoli udrożnić drogi oddechowe i złagodzić stan zapalny. Ostrożnie do kuracji powinny podchodzić osoby z tendencją do pękających naczynek. Nie należy zabiegu powtarzać częściej niż raz dziennie w okresie nasilonych objawów choroby.
Rumianek jest kwiatem o niezwykłym potencjale zdrowotnym, warto więc mieć go zawsze pod ręką. Czy istnieją przeciwwskazania do stosowania rumianku?
Rumianek – skutki uboczne
Rumianku powinny wystrzegać się osoby na niego uczulone. Nadwrażliwość ta często współistnieje z uczuleniem na chryzantemy, należy jednak do rzadkości. Najlepiej przed nałożeniem na twarz maseczki, np. na bazie naparu, wypróbować ją na fragmencie skóry.
Rumianek znajduje się na liście GRAS – generally recognized as safe, czyli został uznany za bezpieczny w stosowaniu.
Paulina Hetwer
Dietetyk kliniczny
Bibliografia
Srivastava J.K., Shankar E., Gupta S., Chamomile: A herbal medicine of the past with bright future, „Molecular Medicine Reports” 2010, 3(6), 895–901. doi:10.3892/mmr.2010.377.
Stallings A.F., Lupo M.P., Practical Uses of Botanicals in Skin Care, „The Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology” 2009, 2(1), 36–40.
Chamomile Tea Masks for Skin. Benefits and Uses, naturehelps.me/body-care/chamomile-tea-soothing-blemishes-swelling (07.11.2017).
Komentarze